Ο ιμπεριαλισμός σήμερα

Ήδη από τις αρχές του 20 ου αιώνα ο Λένιν εντόπισε την ποιοτική μεταβολή του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος , από την φάση εκείνη που κυριαρχούσαν οι μικρές επιχειρήσεις και ο ελεύθερος συναγωνισμός στη φάση που επικρατούν τα μονοπώλια , το γνωστό δηλαδή σε όλους μας μονοπωλιακό κεφάλαιο. Το φαινόμενο αυτό από τότε έως σήμερα δεν έχει αλλάξει ποιοτικά χαρακτηριστικά, έχει όμως αλλάξει  ποσοτικά. Τα μονοπώλια του σήμερα είναι απείρως μεγαλύτερα και πιο εξελιγμένα από εκείνα που περιέγραφε ο Λένιν στα έργα του και αντίστοιχα ο βαθμός εξάρτησης της παγκόσμιας οικονομίας από αυτά έχει μεγαλώσει. Αύξηση της οικονομικής εξάρτησης σημαίνει προφανώς και αύξηση της πολίτικης εξάρτησης

Πριν μιλήσουμε όμως για τα μονοπώλια του σήμερα και τον ιμπεριαλισμό του σήμερα ας μιλήσουμε για τα μονοπώλια του χθες. Τι είναι το μονοπωλιακό κεφάλαιο και οι μονοπωλιακές επιχειρήσεις; Πως δουλεύουν; Ας δούμε με ένα απλοϊκό  παράδειγμα για το πως δουλεύει ο καπιταλισμός στην ανώτερη βαθμίδα του, πως δουλεύουν τα μονοπώλια.


Ας υποθέσουμε λοιπόν πως έχουμε μια μεγάλη τράπεζα ή ένα όμιλο τραπεζών. Αυτή η τράπεζα / τράπεζες διαθέτουν, έχουν στην ιδιοκτησία τους ένα μεγάλο αριθμό από εργοστάσια , υποδομές(λιμάνια αεροδρόμια κτλ) τα οποία δραστηριοποιούνται σε διάφορους κλάδους παραγωγής. Δηλαδή πχ μπορεί να έχουν 50 εργοστάσια που ασχολούνται με τον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας , 100 στον κλάδο της κλωστοϋφαντουργίας 30 στις νέες τεχνολογίες κ.ο.κ. όλες λοιπόν αυτές οι τράπεζες  και  τα εργοστάσια εργάζονται ως μια ενιαία επιχείρηση δηλαδή ως επιχειρηματικός όμιλος όπου τα κέρδη τα καρπώνονται μια χούφτα άτομα που τον ελέγχουν. Αυτός λοιπόν ο επιχειρηματικός όμιλος έχει ένα οικονομικό επιτελείο στο οποίο υπάρχουν υποομάδες που ασχολούνται ξεχωριστά με τον κάθε κλάδο παραγωγής που δραστηριοποιείται  . Πχ μια ομάδα ασχολείται με το πώς πάει η αυτοκινητοβιομηχανία, μια άλλη με τις νέες τεχνολογίες μια άλλη με την κλωστοϋφαντουργία κτλ. Αυτοί λοιπόν βλέπουν και προβλέπουν ποιος κλάδος παραγωγής βρίσκεται σε φάση ομαλής λειτουργίας ,ποιος σε άνθηση και ποιος σε κρίση και αναλόγως προτείνουν την απόσυρση ή την τοποθέτηση κεφαλαίων στον κλάδο. Πχ μπορεί το οικονομικό επιτελείο που ασχολείται με την αυτοκινητοβιομηχανία να διαπιστώσει πως ο κλάδος αυτός βρίσκεται σε κρίση άρα συστήνει στον όμιλο να αποσύρει από εκεί κεφάλαια και να τα τοποθετήσει στις νέες τεχνολογίες πχ που βρίσκονται σε φάση οικονομικής άνθησης. Με την μέθοδο αυτή ο επιχειρηματικός όμιλος συνολικά είναι πιο σταθερός από τις μονήρεις επιχειρήσεις στις κρίσεις και γι’ αυτό ιστορικά οι μονήρεις επιχειρήσεις αφανίζονται ενώ οι όμιλοι γιγαντώνονται.

Όταν ο Λένιν περιέγραφε αυτό το φαινόμενο οι επιχειρηματικοί όμιλοι είχαν ένα τέτοιο οικονομικό μέγεθος που 2-3 από αυτούς ήταν ικανοί να ελέγξουν ένα κράτος οικονομικά και πολιτικά( τόσο την εξωτερική του πολιτική όσο και την φορολογική κ.ο.κ). σήμερα οι όμιλοι αυτοί γιγαντώθηκαν τόσο πολύ που ένας όμιλος αρκεί για να ελέγξει  3 κράτη. Πως όμως γίνεται αυτό; Πως μπορεί ένας επιχειρηματικός όμιλος να ελέγξει καθολικά την πολιτική μιας κυβέρνησης και κατ’ επέκταση την λειτουργιά ενός κράτους;
Οι τρόποι είναι κυρίως τρεις.

1) Ας υποθέσουμε πως έχουμε μια χώρα , ας πούμε την Ελλάδα και έναν επιχειρηματικό όμιλο που αποτελείται από 5 μεγάλες τράπεζες, 20.000 εργοστάσια υποδομές όπως λιμάνια αεροδρόμια πετρελαιοπηγές κτλ. Έρχεται λοιπόν  αντιπρόσωπος αυτού του ομίλου στην Ελλάδα, και λέει πως ο όμιλος είναι διατεθειμένος να φέρει 1.000  (τυχαία τα νούμερα)  εργοστάσια στη χώρα τα οποία θα απασχολήσουν 200.000 χιλιάδες άτομα σε διαφόρους κλάδους παραγωγής και θα δημιουργήσουν γενικά 1.000.000 θέσεις εργασίας. Τα προϊόντα που θα παράγουμε θα τα εξάγουμε πχ στην Τουρκία και θα παίρνουμε πρώτες ύλες από τη Βουλγαρία άρα για να φέρω τα εργοστάσια θέλω

 α) να έχετε άριστες σχέσεις με το τουρκικό κράτος και το βουλγάρικο , επίσης θέλω να επιδεινώσετε τις σχέσεις σας πχ με τους ιταλούς που είναι ανταγωνιστές κτλ

β) να αλλαχτεί η φορολογική σας πολιτική διότι δε με συμφέρει

γ) να αλλάξετε τις εργασιακές σας σχέσεις

δ)να κάνετε αλλαγές στο εκπαιδευτικό σας σύστημα έτσι ώστε να βγάζει εργαζόμενους που να καλύπτουν τις ανάγκες μου κτλ

Όλα αυτά προφανώς και μια κυβέρνηση θα τα κάνει, προφανώς και θα υποταχτεί στις απαιτήσεις του ομίλου που θα επενδύσει, προφανώς και θα υποταχτεί στον όμιλο διότι εντός καπιταλισμού δυστυχώς δεν έχει άλλη επιλογή. Ιστορικά υπάρχουν πάρα πολλά παραδείγματα που χώρες υποτάχτηκαν με αυτή τη μέθοδο. Τέτοιες είναι κυρίως χώρες της Ασίας όπως πχ Κίνα Ινδία κτλ

2) μια άλλη μέθοδος που μπορεί κάποιος ή κάποιοι επιχειρηματικοί όμιλοι να υποτάξουν ένα κράτος είναι η πίστωση. Πως γίνεται αυτό; Έρχονται οι τράπεζες ενός ομίλου ή κάποιων ομίλων και σε πιστώνουν αφειδώς να καταναλώσεις. Δανείζεσαι εσύ χρήμα, καταναλώνεις τα προϊόντα που οι ίδιοι όμιλοι παράγουν κι όταν πλέον δεν μπορείς πλέον να αποπληρώσεις σε εκβιάζουν. Σου λένε πως για να σου κουρέψω ένα μέρος από το χρέος σου πρέπει να κάνεις αυτό κι αυτό. Μήπως σας θυμίσει τίποτα; Μήπως με την μέθοδο αυτή οι ευρηματικοί όμιλοι ελέγχουν τους λαούς της Ευρώπης ;

Τρίτη και τελευταία μέθοδος είναι ο πόλεμος με τα όπλα. Όταν μια χώρα δεν υποτάσσεται αλλιώς στρέφουν απέναντι της μια άλλη ισχυρότερη που την ελέγχουν και της επιτίθεται. Παραδείγματα γι’ αυτή την μορφή ιμπεριαλισμού νομίζω πως είναι περιττό να πούμε όλοι μας ξέρουμε

Βλέποντας λοιπόν την λειτουργία του παγκόσμιου καπιταλισμού υπό αυτό το πρίσμα, δηλαδή με τη ματιά του Λένιν μπορούμε να βγάλουμε πολλά συμπεράσματα και να κάνουμε σωστές προβλέψεις για τον σύγχρονο ιμπεριαλισμό. Το πιο σπουδαία όμως συμπέρασμα που μπορεί να εξαχθεί είναι πως η κοινωνική ειρήνη και η παγκόσμια ευημερία περνάει μέσα από την ανατροπή του καπιταλιστικού συστήματος και δυστυχώς άλλη λύση δεν υπάρχει.